Wat houd jij vaag en wat vraagt om helderheid?
Moreel leiderschap doorbreekt vaagheid met innerlijke helderheid en moed
Frustratie wijst op verlangen naar wat klopt. Deze reflectie onderzoekt hoe leiders vaagheid in afspraken en doelen kunnen vervangen door bewuste positionering en verantwoordelijkheid, zodat vertrouwen en beweging terugkeren in organisaties en publiek debat.
Verhullende vaagheid
Iedereen leek het eens: het is urgent. En toch bleef het vaag. Afspraken die niets vastleggen en doelen zonder dwingend pad. Na COP29 bleef vooral een collectief gevoel van frustratie hangen. Een verlangen naar daadkracht, naar waarheid. Maar misschien schuilt in dat verlangen iets dat niet op het podium van de wereldpolitiek kan worden opgelost. Misschien begint het ergens anders. Dichterbij.
Vaagheid als sluipmoordenaar
Frustratie is een signaal. Niet van cynisme, maar van hoop. Waar mensen hun vertrouwen verliezen, spreken ze eigenlijk uit dat ze ooit geloofden dat het anders kon. Dat ergens in hen nog altijd het verlangen leeft naar iets wat klopt – moreel, integer en wezenlijk. In leiderschap wordt die beweging vaak gespiegeld: de druk om iets te zeggen zonder te veel te onthullen of de behoefte om perspectief te bieden zonder je te binden aan concrete stappen. Maar juist in dat vaag houden sluipt het risico van onthechting binnen.
Wat vaag blijft, kan niet werkelijk worden aangekeken. Wat niet werkelijk wordt aangekeken, kan niet gedragen worden. En wat niet wordt gedragen, krijgt geen bedding om te veranderen. Zo ontstaat stilstand onder het mom van beleefdheid, en besluiteloosheid onder de vlag van zorgvuldigheid.
Vaagheid als vlucht
In een leiderschapsdialoog vertelde een waterschapsbestuurder hoe hij steeds lastiger kon uitleggen waarom het bestuur zich op bepaalde dossiers bleef verschuilen achter “complexiteit”. “We willen eerst alle belangen zorgvuldig wegen,” zei hij. Maar tussen de regels door hoorde je zijn ongemak: “We weten eigenlijk al wat er moet gebeuren, maar we durven het nog niet te zeggen.”
Zijn stem trilde licht. “Als ik eerlijk ben, houd ík het vaag. Omdat ik bang ben dat helderheid iets in beweging zet wat ik daarna niet meer kan beheersen.”
Die bekentenis raakte. Want in zijn woorden klonk geen onwil, maar een diepe verantwoordelijkheidszin. Juist de leiders die het meest begaan zijn, kunnen soms verstrikt raken in hun eigen voorzichtigheid. Moreel leiderschap vraagt niet om snelle meningen, maar wel om innerlijke helderheid: durven voelen wat voor jou klopt, ook als het systeem er nog niet aan toe is.
Frustratie kan dan een poort worden. Niet naar escalatie, maar naar afstemming. Niet naar veroordeling, maar naar bewuste positionering. Wat eerst onduidelijk bleef uit beleefdheid, mag soms helder worden uit liefde.
Wat houd jij vaag?
Wat houd jij vaag, misschien juist om niemand pijn te doen? En wat vraagt er in jou, of in jouw rol, om helderheid die je tot nu toe hebt uitgesteld?
Geschreven door Koen de Snoo
