Gezag dat raakt
Vertrouwen door echtheid en verbonden representatie
Een reflectie op gezag dat werkt wanneer het geworteld is in menselijkheid en verbinding met het grotere geheel. Over hoe representeren zonder masker vertrouwen herstelt wanneer instituties wankelen en waarom aanwezig blijven krachtiger is dan harder spreken.
De stilte na het stemmen
Na de stembus komt de stilte. Geen applaus, geen feest, maar verwarring. De verkiezingen zijn geweest, maar het vertrouwen is verder gedaald. Niet omdat mensen geen keuzes maken, maar omdat ze zich niet meer vertegenwoordigd vóelen. De afstand tussen instituties en de werkelijkheid van alledag lijkt groter dan ooit. Waar komen we uit als gezag niet meer geloofd wordt, ook als het formeel nog klopt?
Gezag vraagt om belichaamde echtheid
Gezag komt niet voort uit positie, maar uit echtheid. Mensen volgen geen functie, maar een mens. Zeker in een tijd waarin instituties wankelen, wordt zichtbaar dat ‘leiding geven’ iets anders is dan ‘de leiding hebben’. Gezag ontleend aan representatie – of je nu politicus bent, CEO of teamleider – vraagt dat je niet alleen spreekt voor jezelf, maar verbonden blijft met het grotere geheel. Met wie je vertegenwoordigt, met wie je dient en met wie je nog niet hoort. Als leiderschap losraakt van die bedding, wordt het abstract, ideologisch, onveilig. Dan raken woorden hun kracht kwijt, omdat ze geen draagvlak meer hebben. Dan komen gezag en vertrouwen in de lucht te hangen.
Wanneer gezag geworteld is
Een bestuurder van een zorgorganisatie vertelde me eens hoe ze in een bewonersbijeenkomst bijna werd uitgefloten. “Ik wás daar namens het bestuur, met de beste bedoelingen. Maar ik sprak over beleid, niet over beleving.” Het keerpunt kwam toen ze haar speech liet vallen en in gesprek ging. “Ik zei: ik weet het ook niet precies, maar ik wil wél luisteren.” Dat moment bracht geen oplossing, maar wel verzachting. Niet iedereen was ineens tevreden, maar er ontstond weer ruimte om met elkaar te zijn. De spanning zakte niet omdat het probleem weg was, maar omdat er iemand stond die het werkelijk aanging. Niet vanuit haar functie, maar als mens. Sindsdien, vertelde ze, oefent ze zich dagelijks in wat ze ‘stil gezag’ noemt: niet harder spreken, maar dieper aanwezig zijn.
Vertrouwen vraagt een voorganger
Vertrouwen is geen standaard kenmerk van leiderschap, maar het gevolg ervan. Niet omdat je een plan hebt, maar omdat je laat zien dat je kunt blijven, ook als het ongemakkelijk wordt. Hoe leef jij dat voor, in jouw manier van leiden? Niet primair vanuit je functie, maar als mens in jouw rol?
Geschreven door Koen de Snoo
