Wie krijgt een plek?
Over plek, bestaansrecht en sturen op systeemverandering
Een reflectie op de woningcrisis als systemische spiegel voor organisaties. Niet gezien worden leidt tot protest of verdwijnen en vraagt om leiders die ruimte maken voor echte plek en erkenning.
Een generatie zonder plek
Ze studeren af, solliciteren, zoeken een huis en... lopen vast. Niet omdat ze niets willen, maar omdat er geen plek is. De woningcrisis raakt jonge generaties in hun kern: bestaansrecht, thuishoren en toekomst. Maar wat zich maatschappelijk manifesteert, werkt vaak ook door op kleinere schaal. In organisaties, in leiderschap en in cultuur. Wat gebeurt er in een systeem waar mensen geen plek vinden? En hoe is dat zichtbaar?
Geen plek is geen bedding
Vanuit systemisch perspectief weten we dat wie geen plek krijgt in het systeem, maar twee overlevingsstrategieën heeft: protesteren of verdwijnen. Beide zijn vormen van roep om erkenning. Niet om aandacht, maar om bestaansrecht. De woningcrisis is niet alleen een praktisch probleem, maar ook een spiegel voor wat we collectief zijn kwijtgeraakt: ruimte om te zijn, zonder te hoeven bewijzen dat je het waard bent. Uitsluiting leidt tot regressie, gedrag dat kinderlijk, boos of passief lijkt, maar in wezen een diepgeworteld signaal is van gemis aan erkenning. In organisaties gebeurt dit subtiel. Jonge medewerkers krijgen ‘kansen’, maar geen stem. Nieuwe perspectieven worden uitgenodigd, maar niet serieus genomen. De vernieuwing waar we om vragen, mag zich aandienen – zolang ze niet schuurt.
Plek gaat over meer dan aanwezigheid. Het gaat over gezien worden als wezenlijk onderdeel van het geheel.
Een vergeten trainee
In een evaluatiegesprek vertelde een tammanager over een trainee die na zes maanden plots vertrok. “Ze had alles: talent, energie, potentie... En toch voelde ze zich niet thuis. Ik begreep het niet.” We keken samen naar het systeem. De eerste weken zat ze vol vragen, die soms als kritisch of naïef werden afgedaan. In vergaderingen bleef ze stil. Mentoren waren druk. Te druk. Haar bijdrage werd zelden expliciet erkend. “Ze is wat stilletjes,” zei men. Wat bleek: ze was niet gezien. Niet bewust buitengesloten, maar ook niet bewust binnengehaald. Haar plek en haar potentie bleef onbenut. En dat werkte op haar terug. De teammanager werd er stil van. “We willen jonge mensen, maar bieden we ook werkelijk ruimte? Of vragen we vooral aanpassing aan hoe wij het hier gewend zijn?”
Een uitnodiging tot waarnemen
Bij het lezen over de berichten over de kansen voor jongeren op de woningmarkt deze week drong dit gesprek zich weer aan me op. Als een uitnodiging om anders te kijken naar de werkelijkheid. Anders waar te nemen. Waarnemen, dat is voor waar aannemen wat zich aandient. Wat neem jij waar als je kijkt naar wat zich aandient in jouw organisatie? Wie krijgt plek? Wie niet, en waarom niet? Wat zegt dat over de cultuur die je samen draagt? En wat vraagt het van jou om opnieuw te kijken. Niet vanuit oordeel, maar vanuit nieuwsgierigheid?
Geschreven door Koen de Snoo
