Het lef te leven van genoeg
Over bestaanszekerheid, plek en vertrouwen voorbij de reflex van meer
Een reflectie op leiderschap dat niet stuurt op meer, maar op geworteld genoeg. Vanuit systemisch en psychodynamisch perspectief wordt zichtbaar hoe plek, erkenning en innerlijk vertrouwen de basis vormen voor keuzes die werken voor mens en geheel.
Groei of genoeg?
“Meer” klinkt als vooruitgang, maar is vaak een poging om een leegte op te vullen. In tijden van bestaansonzekerheid lijkt de roep om groei vanzelfsprekend, zelfs noodzakelijk. Toch sijpelt er een andere stem door het publieke debat. Een stem die vraagt naar genoeg. Niet als grens aan ambitie, maar als grond voor vertrouwen. Wat als het echte tekort niet in middelen zit, maar in het ontbreken van een innerlijk besef van genoeg?
Bestaans-zekerheid
De kern van bestaanszekerheid ligt niet in meer of minder, maar in een ervaren plek in het geheel. In systemisch werk zien we hoe onzekerheid oplaait wanneer mensen zich ongezien, ongehoord of ontheemd voelen. Niet zelden reageren we daar als leiders op met controle: door processen te formaliseren, risico’s te beheersen of verwachtingen te managen. Angst voor tekort – in waardering, erkenning, liefde – drijft veel meer van onze besluiten dan we beseffen. Maar bestaansgrond laat zich niet beveiligen via spreadsheets. Ze wortelt in een diepere laag – waar mensen zich erkend weten in en om wie ze zijn, niet om wat ze leveren.
Leven van genoeg
Afgelopen week ontmoette in een teammanager in een thuiszorgorganisatie. Haar team had alles over voor hun cliënten, maar raakte zelf steeds verder uitgeput. “We geven alles,” zei ze, “maar het lijkt nooit genoeg.” Toen ik vroeg wat zij nodig had om te voelen dat ze genoeg deed, viel het stil. Al snel kwamen de tranen. Hoe lang was het geleden dat zij als mens gezien was? In die stilte brak iets open. De vraag verschoof van ‘hoe regelen we meer?’ naar ‘wat is werkelijk nodig? En wat is daarvan van mij?’ Pas toen kon er iets veranderen. Niet in beleid, maar in de bedding waarin het werk gedaan werd.
Het raakte me, omdat ik het herken. Ook ik ben geneigd mijn bestaansgrond te zoeken in wat ik bijdraag, bereik of beteken. Maar de ervaring van genoeg zijn komt zelden uit prestatie. Eerder uit momenten van verbinding, van werkelijk landen op mijn plek. Leiderschap begint daar, in die existentiële toestemming, die ik mezelf telkens weer geven moet.
Lef
In een wereld die vaak schreeuwt om meer, vraagt deze tijd misschien om een andere beweging. Niet minder ambitie, maar meer geworteld zijn. Niet minder doen, maar anders aanwezig zijn. Wat is voor jou genoeg? En misschien moeilijker: durf je dat ook toe te laten?
Geschreven door Koen de Snoo
